Als Moederdag pijn doet: Een tekst voor iedereen die zich niet (meer) wil blootstellen aan deze dag.

Elk jaar in mei wordt onze digitale ruimte gevuld met bloemige uitingen van dankbaarheid, stralende familiefoto's en liefdevolle woorden aan de 'beste moeder ter wereld'. Voor velen is Moederdag een gelegenheid voor vreugde, dankbaarheid – en nabijheid. Maar niet voor iedereen. Misschien voel je je vandaag liever ver weg van alles. Dan is deze tekst iets voor jou.

De pijn die de kalender teweegbrengt

Psychologisch gezien kunnen zogenaamde ‘triggerdagen’ zoals Moederdag diepe, onbewuste emotionele wonden raken. Ze brengen herinneringen naar boven die je misschien zorgvuldig hebt opgeborgen - en plotseling zijn ze terug. Ongevraagd. Overweldigend.

Misschien heb je je moeder verloren - vroeg, laat, plotseling of na een langdurige ziekte. Misschien heb je nooit een moeder gehad die je echt zag. Misschien was uw relatie ingewikkeld, afstandelijk, ambivalent of zelfs giftig. Of je wenst al jaren tevergeefs moeder te worden. Moederdag biedt voor dit alles geen ruimte in de reclame, geen menukaart in de supermarkt, geen algoritme.

Hoewel ons collectieve bewustzijn Moederdag doorgaans associeert met liefde, warmte en dankbaarheid, is het belangrijk om te erkennen dat veel mensen heel verschillende ervaringen hebben met het onderwerp ‘moeders’. En dat deze ervaringen net zo reëel, net zo geldig en net zo pijnlijk kunnen zijn.

Afbeelding: Liza Zomer / pexels

Het onzichtbare verdriet

Niet al het verdriet komt voort uit verlies in de klassieke zin van het woord. Bijzonder pijnlijk – en vaak over het hoofd gezien – is het verdriet van een moeder die nog leeft maar emotioneel niet beschikbaar is. Dit soort verdriet is bijzonder complex omdat het tegenstrijdig kan aanvoelen: hoe kun je iemand missen die er is? Hoe kun je rouwen, ook al was er geen officieel afscheid?

Ambivalent verdriet: aanwezig en toch verloren

In deze context spreken psychologische studies van ‘ambivalent verdriet’ of ‘dubbelzinnig verlies’. Deze term is bedacht door de bekende psycholoog Pauline Boss en beschrijft verliezen waarbij de getroffen persoon fysiek aanwezig is, maar emotioneel of psychologisch afwezig. Een moeder die nog leeft, maar b.v. Als je niet in staat bent een liefdevolle band te vormen, bijvoorbeeld als gevolg van een psychische aandoening, emotionele kilheid, verslavingen of diepgaande conflicten, kan er een grote leegte achterblijven – een vacuüm van nabijheid dat moeilijk te benoemen is en nog moeilijker om te rouwen.

Deze wond wordt vooral zichtbaar op Moederdag: wanneer iedereen zijn of haar verbondenheid viert, maar jouw eigen verbondenheid wordt gekenmerkt door pijn, teleurstelling of leegte. Dit kan diepe schuldgevoelens oproepen, omdat “je van je moeder houdt”. En toch is het juist dit innerlijke conflict dat Moederdag voor velen zo pijnlijk maakt.

Het is belangrijk om jezelf toe te staan ​​deze pijn serieus te nemen. Ook zonder zichtbaar afscheid. Ook zonder begrafenis of overlijdensbericht. Zelfs zonder begrip van buitenaf.

Enorm verdriet: pijn zonder taal

Naast ambivalent verdriet bestaat er ook nog een andere vorm: het zogenaamde ‘enorme verdriet’ (rechteloos verdriet) – dat wil zeggen verdriet waarvoor geen erkende uitlaatklep bestaat. Het is vaak stil, diffuus en niet sociaal geaccepteerd, tenzij het tot uiting komt in duidelijke rituelen of publiekelijk zichtbaar verlies.

Als je je moeder vroegtijdig hebt verloren, voel je die pijn misschien elk jaar. Niet alleen op deze dag, maar vooral vandaag duidelijk. Als u een moeilijke relatie ervaart, kunt u zich verscheurd voelen tussen plichtsbesef en zelfbescherming. Als je ongewild kinderloos bent of een diep verlangen hebt om kinderen te krijgen, kan elke Moederdagpost een klein steekje in het hart zijn.

Deze vormen van rouw zijn in onze samenleving vaak onzichtbaar. Ze ontbreken in de beelden die we gezamenlijk delen. En dat is precies waarom het zo belangrijk is om ze de ruimte te geven.

Collectieve rituelen versus individuele realiteiten

Moederdag is een cultureel ritueel, een collectief gebruik dat oorspronkelijk in het leven werd geroepen als een dag om moeders te eren – met goede bedoelingen. Maar collectieve rituelen brengen altijd het gevaar met zich mee dat ze de individuele realiteiten overschaduwen. Juist omdat ze zo emotioneel geladen zijn, werken ze als een vergrootglas op persoonlijke wonden.

Als je niet mee kunt gaan in het algemene verhaal, ontstaat er al snel een gevoel van buitensluiting. Het is alsof je aan de zijlijn van een groot feest staat zonder uitgenodigd te zijn. En soms doet het pijn om alleen maar te kijken.

Je mag voelen wat je voelt

Het is oké als je vandaag verdrietig bent. Of boos. Of leeg. Het is prima om je telefoon uit te zetten, Instagram te vermijden, lekker onder de dekens te kruipen of gewoon een wandeling te maken. Je hoeft jezelf niet uit te leggen. Je hoeft vandaag niets te vieren. En vooral vandaag kun je jezelf compassie geven.

Psychologen benadrukken herhaaldelijk hoe genezend het kan zijn om gevoelens niet te onderdrukken, maar juist waar te nemen en te benoemen. Misschien helpt het je om te schrijven - het kan helpen om diffuse gevoelens op te lossen. Of praat met iemand die u vertrouwt. Of om bewust te zeggen: “Vandaag is een moeilijke dag voor mij.”

Want wat je voelt heeft betekenis. En wat jij nodig hebt, telt. Misschien is vandaag een dag waarop je jezelf intern kunt bevrijden van verwachtingen, inclusief die van jezelf.

Gevoelens benoemen – en kunnen verdragen

Het kan verwarrend zijn als verdriet, woede, schuldgevoel en zelfs opluchting naast elkaar bestaan. Maar het is juist deze emotionele ambivalentie die volkomen menselijk is – en toegestaan. Gevoelens spreken elkaar soms tegen. En toch mogen ze er allemaal zijn. Misschien helpt het om ze niet meteen te hoeven beoordelen, maar ze gewoon zichzelf te laten laten zien – in jouw tempo, op jouw manier.

Wat je zelf kunt doen

Zelfzorg is nu belangrijker dan ooit. Hier zijn een paar suggesties die u kunnen helpen de dag goed door te komen:

• Sta jezelf toe om je terug te trekken: je hoeft vandaag niet te functioneren. Je kunt jezelf eruit halen.
  
  

• Praat met iemand: Als je daar zin in hebt, deel je gevoelens dan met iemand die je begrijpt.
  
  

• Creëer je eigen ruimte: Misschien wil je een klein ritueel creëren – speciaal voor jou. Steek een kaars aan. Schrijf een brief die niemand leest. Kook iets dat goed voor je is.
  
  

• Maak contact met gelijkgestemde mensen: Er zijn communities, forums en blogs waar mensen soortgelijke ervaringen delen. Soms helpt gewoon lezen.
  
  

• Lichaamsbeweging & Natuur: Een wandeling, een paar minuten frisse lucht, blootsvoets door de weide lopen – dit alles kan aardend en kalmerend werken. Uit onderzoek blijkt dat lichte lichaamsbeweging en contact met de natuur het stressniveau aantoonbaar kunnen verlagen.
  

Afbeelding: Natalia Kolotvina / pexels

Je bent niet de enige

Hoe het ook voelt, je bent niet de enige voor wie Moederdag lastig is. Er bestaan ​​veel stille verhalen – van sterrenmoeders, van dochters die zich nooit gezien voelden, van mensen die verlangen naar een andere jeugd of naar een kind dat nooit kwam.

Misschien is vandaag de dag waarop je bijzonder goed voor jezelf zorgt. Een warm bad, een kopje thee, een paar keer diep ademhalen. En als je wilt, kun je ook tegen jezelf zeggen: ik ben genoeg. Ik heb gelijk, zelfs met mijn pijn.

Als je wilt, kun je op deze dag ook bewust besluiten iets goeds te doen voor anderen. Niet als afleiding, maar als verbinding. Schrijf misschien naar een vriend waarvan je weet dat hij ook moeite heeft met de dag. Misschien geef je jezelf een nieuw klein ritueel dat je jaar na jaar kunt herhalen - maar alleen als je dat wilt.

Waar het om gaat: Je mag vandaag bestaan, precies zoals je bent. In je verdriet, in je kracht, in je kwetsbaarheid.

En misschien, heel misschien, zorgt deze tekst ervoor dat je je wat minder alleen voelt.

Je wordt gezien. Je wordt vastgehouden. En je bent niet de enige met wat je voelt. Zelfs vandaag.

En morgen?

Misschien is morgen weer een dag die makkelijker voelt. Misschien niet. Beide zijn prima. Het enige belangrijke is: er is een na. Een leven voorbij plichtsgevoelens en starre rolmodellen. Een pad dat van jou is - vol kleine stapjes richting zelfacceptatie. En dit pad begint altijd waar je nu bent.

En als deze dag voorbijgaat – zoals elke dag – blijft er iets belangrijks over: jouw verhaal doet er toe. Jouw gevoelens verdienen ruimte. En u kunt genezen – in uw eigen tempo.