Jij kunt een verschil maken!

Het probleem

Klimaatcatastrofe, milieubescherming, duurzaamheid, nul afval, minimalisme. Al deze termen kunnen overweldigend zijn. Alles lijkt geavanceerd en super urgent. “We hebben geen tijd meer”, “Wanneer zal er eindelijk iets veranderen?”, “De toekomstige generaties zijn verloren” – dit zijn allemaal zinnen die vaak worden gebruikt in verband met de zojuist genoemde onderwerpen. Bijna iedereen die met deze kwesties worstelt, ook al is het maar een klein beetje, zal zich op een gegeven moment afvragen wat ze kunnen doen en hoe ze een verschil kunnen maken. 

Als je met andere mensen praat over onderwerpen als een vleesloos dieet of milieubescherming, hoor je al snel de uitspraak: “Het zal niets aan de wereld veranderen als ik plotseling stop met het eten van vlees / zonder rietjes doe / minder met het vliegtuig reis / …”. En omdat te veel mensen zo denken, leven we in de wereld waarin we leven. Ik kan de aanpak achter het idee begrijpen. In onze samenleving hebben we immers vaak het gevoel dat een individu nietig is. De wereld lijkt enorm groot en deze problemen moeten worden opgelost door ‘machtige’ mensen zoals politici. 

Wat zit er achter...

...maar het is eigenlijk angst. Het is gemakkelijker voor mij om moeilijke situaties of problemen te negeren of te ontkennen, omdat ik er dan niet meer mee te maken heb. Als het gaat om het negeren van persoonlijke problemen, haalt het ons op een gegeven moment in. Een belastingaangifte, een ruzie, een ziekte: deze dingen kunnen tenslotte niet voor altijd onder het tapijt worden geveegd.

Als het echter om duurzaamheidskwesties gaat, zie ik twee problemen. Enerzijds lijken de gevolgen van de problemen extreem ver in de toekomst te liggen. Het gevolg is dat we de urgentie van het probleem niet onderkennen en onbewust denken: ‘Dat kan ik later wel wel regelen.’ De tweede moeilijkheid die ik zie, is dat je niet meteen het gevoel hebt persoonlijk geraakt te worden. Het gaat zo goed met ons (althans in dit deel van de wereld) dat we ons niet eens kunnen voorstellen dat het op een gegeven moment niet meer zo zal zijn. Water, een evenwichtig klimaat of voedsel zijn voor ons fundamentele zaken die bijna altijd beschikbaar zijn – ze zijn er gewoon. Het idee dat er sprake zou kunnen zijn van voedseltekorten of extremere weersomstandigheden lijkt zo absurd dat we deze beelden onmiddellijk uit onze gedachten wissen. 

Ik denk dat je wat dit betreft iets van onze grootouders kunt leren. Velen van hen hebben de oorlog – en de gevolgen ervan – meegemaakt. De omstandigheden waren natuurlijk anders en die hebben misschien niet zoveel invloed op de situaties gehad als wij nu. Maar vaak zijn duurzaam gedrag, een waarderende omgang met materiële en immateriële zaken en een houding ten opzichte van verspilling zaken die we ervan kunnen leren of die ons kunnen helpen onszelf in vraag te stellen.
Trouwens, je vindt hier enkele duurzaamheidstipsdat we kunnen leren van oudere generaties.

Terug naar het punt

Het punt is dat de impact zeker zal komen en dat wij persoonlijk getroffen zijn en zullen worden. Daarom is het des te treuriger hoeveel mensen nog steeds een oogje dichtknijpen of het gevoel hebben dat zij alleen geen verschil kunnen maken. 

Wat kan ik doen?

Laten we nu eens kijken hoe u een verschil kunt maken. 

Het probleem met cognitieve dissonantie

Naar mijn mening is een van de beste dingen die je kunt doen een positief rolmodel voor anderen zijn. Het is echter beter om niet opdringerig te zijn of te bekeren, omdat dit snel averechts kan werken. Als ik iemand ervan beschuldig dat hij verspilling veroorzaakt of het milieu vervuilt, gaat hij onmiddellijk in de verdediging. Omdat op dit moment het ego van de ander wordt gekwetst - de persoon beseft dat ik eigenlijk "gelijk" heb met wat ik zeg, maar wil het niet aan zichzelf toegeven - omdat hij of zij dan een "slecht persoon" zou zijn. Er ontstaat een cognitieve dissonantie in het hoofd van de aangesprokene: het gedrag is in tegenspraak met wat men weet dat juist is. 

Dit voelt ongemakkelijk en mensen hebben verschillende mogelijkheden om deze cognitieve dissonantie op te lossen. Of hij verandert zijn gedrag (en neemt bijvoorbeeld een herbruikbaar koffiekopje mee op de volgende koffiedate) of hij verandert zijn gedachten (en denkt dingen als “Dit ene plastic bekertje meer maakt geen verschil”). In dergelijke gevallen is het veranderen van uw gedachten vaak gemakkelijker dan het veranderen van uw eigen gedrag. Dit vergt immers tijd, inspanning en discipline. En op dit punt zijn we weer bezig met het ontkennen van problemen. Mensen ontkennen dat één rietje/plastic bekertje/wat dan ook een verschil maakt in de wereld. Hij of zij hoeft zijn of haar gedrag dus in eerste instantie niet aan te passen. De ander, in het voorbeeld ik, reageert dan defensief – omdat je je eigen gedrag niet in twijfel wilt trekken.

Doe je ding!

Om een ​​lang verhaal kort te maken: doe gewoon je ding. Dit zal sneller op anderen overwerken dan je denkt. Alleen al door meer aandacht te besteden aan wat ik koop of hoe het verpakt is, door indien mogelijk plastic verpakkingen of rietjes te weigeren, of door mensen te vertellen dat ik zelf een milieuvriendelijk schoonmaakproduct heb gemaakt of mijn kleding tweedehands heb gekocht, kan de houding van de mensen om mij heen ook veranderen. Want deze keer voelen ze zich niet aangevallen, maar geïnspireerd. Je denkt: “Als zij het kan, dan kan ik het ook.” Of: “Het lijkt niet zo moeilijk te zijn.” 

Je hoeft dus niet de perfecte zero-wastler of de volgende Greta Thunberg te worden (al is daar natuurlijk niks mis mee  ). Er kan veel veranderen door alleen maar een positief rolmodel voor andere mensen te zijn. Je kunt dus waarschijnlijk een verschil maken – een heel groot verschil! Dit maakt jou tot een #duurzaamheidsbeïnvloeder. Oké, misschien is dat niet een titel waar je per se naar streeft. Maar het milieu zal je dankbaar zijn. En het excuus ‘ik kan toch niets veranderen’ is vanaf vandaag geschiedenis. 

Niemand van ons is perfect. De weg naar een duurzaam, afvalvrij en milieuvriendelijk leven is niet altijd gemakkelijk en vergt doorzettingsvermogen. Maar als je doet wat JIJ kunt, dan lever je een hele positieve bijdrage aan een betere wereld. Ga aan de slag en kijk hoe uw omgeving ook verandert. Soms hebben mensen gewoon iemand nodig die hen laat zien hoe het moet. En die persoon kan jij zijn. Is dat niet genoeg?

Vond je dit leuk en wil je meer leren over gezond eten, mindfulness of duurzaamheid? Bekijk hier nog veel meer spannende blogartikelen over deze onderwerpen.