Over evalueren en niet beoordelen

Hoe vaak gaan we Echt Hoe kunnen we een situatie zonder oordeel benaderen? Hebben we niet altijd bepaalde ideeën of vooroordelen? Misschien is het goed om bevooroordeeld te zijn. Maar waarom is waardenvrijheid dan een van de belangrijkste pijlers van mindfulness?

Wanneer we onze gedachten gaan observeren, merken we al snel dat we constant evalueren en oordelen. "Wil ik dit?" "Is dit goed of slecht?" "Is dit nuttig voor mij?" "Ik vind je gedrag op dit moment echt niet cool..." Dit gaat de hele dag door. Het kan echt beangstigend zijn. Het goede nieuws is dat we alle Doe dat. En psychologisch gezien is het eigenlijk wel logisch.

Het filter in onze hersenen

Elke seconde komen duizenden stukjes informatie onze hersenen binnen. Daar worden ze verwerkt en ervaren we ze in de vorm van gedachten of sensaties. De hersenen kunnen echter niet elk stukje van deze informatie tot in detail verwerken, omdat onze hersencapaciteit beperkt is. Daarom filteren ze de binnenkomende informatie: belangrijke informatie wordt aan ons gepresenteerd, onbelangrijke informatie wordt eruit gefilterd. Dit is een zeer geavanceerd systeem en uiterst efficiënt voor ons.

Onze hersenen vertellen ons bijvoorbeeld: "Pas op, er komt iemand aan." Deze informatie wordt doorgegeven aan onze spieren, en we vermijden bijvoorbeeld een stap naar links. Hoe die persoon er precies uitziet of wat hij of zij draagt, wordt slechts gedeeltelijk verwerkt – juist omdat er op dat moment belangrijkere dingen zijn. Deze weergave is natuurlijk vereenvoudigd. Maar het illustreert wel hoe we dingen waarnemen.

Ieder van ons heeft dit ingebouwde 'filter' in de hersenen. Maar welke informatie wordt gefilterd en in welke mate, verschilt van persoon tot persoon, tenminste tot op zekere hoogte. Wat heeft dit allemaal te maken met evaluaties?

Hoe beoordelingen ons helpen

Evaluaties ontwikkelen zich door ervaring. Als ik drie keer in mijn leven een taxi heb genomen en met alle drie de chauffeurs een prettig gesprek heb gehad, zal ik hoogstwaarschijnlijk de algemene mening vormen dat taxichauffeurs "aardige mensen" zijn. Als je andere ervaringen hebt gehad, ontstaan ​​er andere meningen. Ons brein "categoriseert" onze indrukken. Dingen die vaak samen voorkomen, worden ook sneller samen onthouden. Zo ontstaan ​​associaties. Denk je bijvoorbeeld aan een koe, dan denk je net zo snel aan "wit", "melk", "weide", "kalf", enz.
De evaluaties van ons brein zijn dus in wezen alleen bedoeld om ons leven gemakkelijker te maken. Als het alles neutraal zou analyseren en wegen, zou alles veel langer duren en zouden we ons niet kunnen concentreren op wat belangrijk is. Stereotypen en vooroordelen maken het ons gemakkelijker om situaties te beoordelen, zodat we effectief kunnen handelen. Dat deze evaluaties ons bevooroordeeld en minder ruimdenkend maken, is een heel andere kwestie.

FOTO DOOR CHRISTOPHER CAMPBELL OP ONTSPLATTEN

Wat constante evaluatie met ons doet

We lijken overal een mening over te hebben. En meestal zijn we er diep van overtuigd dat onze mening de juiste is. Maar niet alleen expliciet Meningen (bijvoorbeeld houdingen en waarden) zijn evaluaties. Impliciete evaluaties vinden meestal snel en automatisch plaats, zonder dat we ons er echt van bewust zijn."De plek bij het raam is beter dan aan de middelste tafel", "Die man in dat pak ziet er echt arrogant uit", "Dat shirt is afschuwelijk, hoe kan iemand dat dragen?" Dit zijn allemaal gedachten die we hebben, maar die we meestal niet eens opmerken omdat ze zo snel verdwijnen en automatisch worden opgeroepen.

We stellen de meeste van onze beoordelingen niet eens ter discussie – expliciet en impliciet. Ze maken deel uit van onze automatische pilootmodus en we denken er steeds weer over na.
Dit maakt ons teruggetrokkener, zelfverzekerder en minder open voor andere meningen. En dat is precies waar mindfulness om de hoek komt kijken.

Hoe waardevrijheid ons helpt bewuster te zijn

Waardenvrijheid in de context van mindfulness betekent niet dat je helemaal niet oordeelt. Zoals je je waarschijnlijk kunt voorstellen, is dat niet mogelijk. Bovendien maken onze meningen, houdingen en waarden deel uit van onze persoonlijkheid.
Waardevrijheid betekent hier veel meer dan alleen niet meteen ten prooi vallen aan je eigen oordelen. Je geeft ze geen macht, maar laat de situatie gewoon zijn gang gaan, zonder je eigen oordeel.

Hier is een kleine anekdote uit mijn studie:

Eens was er een seminar over gedragsobservatie. Het observeren van gedrag is nuttig en gebruikelijk in verschillende psychologische contexten, maar vooral in de diagnostiek. Als oefening werd ons gevraagd het gedrag van een medestudent te beschrijven. We realiseerden ons al snel hoe moeilijk het is om gedrag objectief, zonder oordeel, te beschrijven. "Hij heeft een droevige uitdrukking op zijn gezicht. Hij is voorovergebogen; hij lijkt erg moe."
De uitdrukking "verdrietig" bevat al een oordeel. Een objectieve observatie zou zijn dat zijn mondhoeken naar beneden staan, dat er tranen in zijn ogen staan ​​of dat hij fronst. De uitspraak "Hij lijkt erg moe" is ook niet objectief. "Lijkt" impliceert een oordeel. Wat betekent "erg" precies? Hoe bepaal je dat hij "moe" is?
Op dat moment besefte ik pas echt dat we ons hele leven bezig zijn met het voortdurend evalueren van dingen, mensen, omstandigheden, situaties, gebeurtenissen…

Terug naar mindfulness

Bewustwording van onze eigen gedachten en evaluaties is, zoals we weten, de eerste stap. Want als we vaker merken dat we iets beoordelen, ontstaat er ruimte in onze geest.

We staan ​​meer open en ontvankelijk. We kunnen rationeler denken en onze emoties en reacties bewuster beheersen. En tot slot staan ​​we meer open voor anderen en geven we iedereen een gelijke kans. Misschien is die man in het pak helemaal niet arrogant, maar gewoon gestrest? Oké, ik vind het shirt niet mooi, maar wat maakt dat uit? Het lijkt de ander blij te maken, dus het gaat me eigenlijk niets aan. Dat ik net een chagrijnige taxichauffeur heb gehad, betekent niet dat alle taxichauffeurs zo zijn...

Bovendien leidt constant oordelen vaak tot ondoordacht handelen. We reageren op de automatische piloot, onbewust van het feit dat we zelf kunnen bepalen hoe de situatie ons doet voelen of hoe we erop reageren. Je hebt de keuze: laat je je leiden door je gevoelens, of neem je een stap terug, bekijk je objectief wat er is gebeurd en bepaal je vervolgens zelf hoe je je wilt gedragen?

Zoals alle aspecten van mindfulness is dit een kwestie van oefening.Zoals ik al zei, we brengen het grootste deel van onze dag door met nadenken en evalueren. Het is moeilijk om onszelf en de situatie ineens objectief te bekijken. Maar een groter besef van het feit dat we constant evalueren, is al heel waardevol. Beetje bij beetje kunnen we steeds meer uit de automatische piloot stappen en weer de controle nemen...

Als je dit leuk vond en meer wilt leren over gezonde voeding, mindfulness of duurzaamheid, Bekijk hier nog veel meer interessante blogartikelen over deze onderwerpen.

FOTO DOOR JOHN-MARK SMITH OP ONTSPLATTEN