Duurzaam (of duurzamer) leven wordt voor veel mensen steeds belangrijker. Tenminste, zo lijkt het. Afbeeldingen en berichten met de hashtags #duurzaamheid #nachhaltigleben en #zerowaste zijn miljoenen keren te vinden op sociale media. Het aantal artikelen over deze onderwerpen neemt toe en de vraag naar milieuvriendelijke producten neemt toe. Maar is duurzaamheid eigenlijk slechts een trend? Of zit er voor de gebruikers van deze hashtags echt meer achter? 

Hoe trendy is duurzaamheid?

Het onderwerp duurzaamheid is overal: op Instagram, Pinterest, Facebook en YouTube, op tv en op internet. Er worden duizenden artikelen en blogberichten over dit onderwerp geschreven, en er lijkt elke dag nieuwe inhoud te verschijnen. Ineens leeft iedereen duurzaam, zero waste lijkt het “enige waar” en wie in 2020 nog niet één keer een vleesvervanger heeft getest, is helemaal niet bij de tijd – tenminste, die indruk krijg je als je door het internet scrollt. 

Hoe is duurzaamheid ineens zo trendy geworden? Of misschien kun je jezelf beter de vraag stellen: is het waar dat duurzaamheid een trending topic is?

Als je naar de Google Trend-resultaten kijkt voor zoektermen als ‘duurzaamheid’, ‘duurzaam leven’ en ‘duurzaamheid’ voor de regio’s Duitsland, de VS en wereldwijd in de periode tussen 2004 en vandaag, wordt het snel duidelijk: duurzaamheid is niet zo’n nieuwe trend. Uit de diagrammen blijkt dat de zoekinteresse in de bovengenoemde woorden de afgelopen jaren bijna net zo groot is als nu. Over de gehele periode (2004-heden) zijn er altijd aanzienlijke schommelingen. Sinds medio 2018 is er sprake van een toename in de populariteit van deze zoektermen, zowel regionaal als internationaal. 

Samenvattend: Ja, de belangstelling voor het onderwerp duurzaamheid is toegenomen, maar niet zo plotseling en grillig als je zou verwachten.

Als je andere zoektermen toevoegt die betrekking hebben op milieu en klimaat, is de zoekinteresse de afgelopen twee jaar aanzienlijk toegenomen. Zonder overhaaste conclusies te willen trekken, zou je kunnen aannemen dat de ‘interesse’ in het klimaat die de afgelopen jaren is opgelaaid, heeft geleid tot meer onderzoek naar duurzaamheid. 

Welnu, dit schijnbare verband is niet verrassend. Bosbranden, tsunami's, steeds hetere zomers, Fridays For Future, debatten over wegwerpplastic, broeikasgassen, klimaatafspraken, papieren zakken, het verbod op plastic rietjes, Netflix-documentaires, Beyond Meat Burgers, Veganuary, Greta Thunberg en complottheorieën - het zijn slechts enkele voorbeelden van gebeurtenissen, nieuws, trends of memes die de afgelopen jaren de wereld rond zijn gegaan. Al deze voorbeelden hebben betrekking op de onderwerpen milieu, klimaat en duurzaamheid. 

Als duurzaamheid slechts een trend is, kan het toch niet zo belangrijk zijn?

We kennen allemaal het gezegde: ‘Trends komen en gaan’. In een wereld die steeds sneller lijkt te gaan, is iets de ene dag 'in' en een week later weer 'uit'. Er is elke dag een nieuwe uitdaging, dans of meme op TikTok. Content vliegt door het internet... Waarom zou je je dan intensief bezig houden met zaken waar binnen korte tijd niemand het over heeft? Met onderwerpen die niemand zich over een jaar meer zal herinneren? 

Dit kan van toepassing zijn op bepaalde termen en onderwerpen. Het probleem is dat deze houding niet kan worden overgedragen op de kwesties klimaat en duurzaamheid. Omdat er een aantal dingen zijn waar we nu mee te maken krijgen. De gevolgen van de levensstijl en de wegwerpmaatschappij van de afgelopen decennia worden nu duidelijk. Een deel van onze toekomst en die van onze nakomelingen hangt af van hoe we ons vandaag gedragen en wat we vandaag veranderen. Daarom is duurzaamheid – ook al lijkt het ons op dit moment een trend – allesbehalve onbelangrijk.

Wat is er goed aan trends op sociale media?

Het mooie van trends die zich via sociale media verspreiden, is dat ze in korte tijd veel mensen bereiken. Platformen als Instagram, YouTube en TikTok bereiken ook mensen die anders misschien nooit met het betreffende onderwerp in aanraking zouden komen. Je krijgt dus het gevoel dat de jonge generatie, ‘Gen Z’, zeer verlicht is en politiek actiever is dan voorgaande generaties. Uiteraard varieert, net als bij de bevolking als geheel, hoe intensief en fundamenteel de onderwerpen worden behandeld. Het is ook duidelijk dat er ook valse berichten worden verspreid. 

Niettemin kan het groeiende bewustzijn over de onderwerpen duurzaamheid, milieubescherming en klimaatverandering niet worden ontkend. En niet alleen onder de jongste generatie, maar over de hele grens. Natuurlijk zijn er, zoals bij alle onderwerpen, voorstanders van de andere kant en mensen die het belang en de actualiteit van deze onderwerpen bagatelliseren. Niettemin lijken alle leeftijdsgroepen bewuster en alerter te zijn op de noodzaak van milieubescherming of een duurzamere levensstijl. 

Laten we nu eens kijken hoe individuen deze onderwerpen werkelijk waarnemen. Er zijn zeker mensen die op internet een #zerowastelifestyle verkondigen, maar de inhoud en principes niet daadwerkelijk in het “echte leven” implementeren. Die reclame maken voor bamboe tandenborstels, herbruikbare make-up pads en duurzame mode, maar deze producten eigenlijk niet gebruiken in hun dagelijks leven. Sommige mensen willen gewoon meevolgen en profiteren van deze “trends”...

Elke klik telt

Ik denk dat het begrijpelijk is om dit stom te vinden en boos te zijn over dat soort mensen (of over de verspreiding van verkeerde informatie). Niettemin komt het erop neer dat deze mensen bijdragen aan de populariteit van de genoemde onderwerpen. En dat is maar goed ook, nietwaar? 

Want: Hoe vaker berichten worden geplaatst, gedeeld, geliked en becommentarieerd, hoe meer mensen worden aangesproken. Hoe meer mensen zich bewust worden gemaakt van de onderwerpen duurzaamheid en milieubescherming, hoe vaker iets van de inhoud bij hen blijft hangen, en hoe meer mensen potentiële voorstanders van een duurzame levensstijl worden.

Sommigen omschrijven duurzaamheid als een trend, anderen als een generatieprobleem en weer anderen als een verandering in de algemene levensstijl. Maar wat het ook precies is: de aandacht die dit onderwerp krijgt mag als positief worden gezien. En dat is het belangrijkste, toch? :)

Wil je meer weten over de onderwerpen duurzaamheid, mindfulness, gezin & zwangerschap of gezond eten, neem dan eens een kijkje hier over.

Foto door Taylor Simpson op Ontsplashen