Regionaliteit – Wat betekent dat eigenlijk?

Supermarkten maken steeds meer reclame voor ‘lokaal voedsel’. Maar wat betekent regionaal in deze context? En is het label ‘regionaal’ gekoppeld aan bepaalde eisen? Dat is precies wat we vandaag willen ontdekken.

Regionaal = milieubewust… toch?

Als consumenten worden we steeds meer bewust gemaakt van de noodzaak om regionaal en seizoensgebonden te winkelen als we milieubewust willen handelen. Hoe komt dat? Omdat het kopen van regionaal voedsel ervoor zorgt dat de transportroutes van goederen korter zijn en er minder schadelijke broeikasgassen in de atmosfeer vrijkomen. Bovendien kan de biodiversiteit van de regio worden bevorderd door verschillende soorten voedsel te verbouwen. Bovendien kun je door regionaal voedsel te kopen vaak kleinere bedrijven en daarmee de lokale economie ondersteunen. 

Het is natuurlijk mooi dat steeds meer mensen meer aandacht besteden aan waar hun voedsel eigenlijk vandaan komt en welke impact de consumptie van bepaalde voedingsmiddelen heeft op ons milieu.

Deze algemene ‘trend’ van een milieubewust klantenbestand zie je ook terug in marketingcampagnes en het algemene aanbod in de supermarkt: groene verpakkingen, veganistische vervangende producten, aardetinten, minder plastic – en productnamen als ‘regionaal’ of ‘uit de regio’. 

Maar als ik in een supermarkt in Keulen een krop sla in mijn handen houd die volgens het etiket uit Hamburg komt, is dat dan nog regionaal? Ik bedoel, hij komt niet uit het Rijnland, maar hij komt tenminste uit Duitsland. En hoe zou het eruit zien als de salade uit Nederland zou komen? Want dan zou het een geïmporteerd product zijn van één anderen Land. Niettemin is de kans groot dat de transportroute van Nederland naar Keulen aanzienlijk korter zal zijn dan die van Hamburg naar Keulen. Dus wat is beter? 🤔

En kunnen koffiebonen het etiket ‘regionaal’ krijgen alleen maar omdat ze in mijn woonplaats worden bereid en gebrand, ook al moeten de bonen uiteraard van ver komen? 

Deze en soortgelijke vragen over de etikettering van een product als “regionaal” maakten mij nieuwsgierig en ik wilde weten welke officiële regelgeving er eigenlijk is…

Wat betekenen termen als ‘regionaal’ of ‘uit de regio’ in relatie tot voedsel?

Met dit soort termen bedoelen we uiteraard dat het product van dichtbij komt. Het probleem is dat de term ‘regionaal’ (of soortgelijke termen als ‘uit de regio’, ‘regionale herkomst’, ‘van huis’ of ‘van hier’) noch beschermd noch gedefinieerd wordt door de wet. Dit betekent dat dit soort informatie zeer onnauwkeurig en subjectief is.

De aanbieder kan dus zelf bepalen hoe “groot” de regio moet zijn. Ook zijn er geen maximale kilometers of andere afstandsgroottes aangegeven. Net als wij consumenten hebben ook productiebedrijven en supermarkten verschillende ideeën over wat ‘regionaal’ betekent: voor sommigen is het een district, voor anderen is het de hele Bondsrepubliek. Bovendien kan de aanbieder zijn producten adverteren met zijn eigen merken of zegels. Zoals u zich zeker kunt voorstellen, zijn de criteria voor deze zegels heel verschillend (u kunt bijvoorbeeld een overzicht van verschillende zegels vinden hier). Dat maakt het geheel voor ons, consumenten, niet erg transparant.

Een verder probleem ontstaat wanneer slechts bepaalde componenten van het eindproduct uit de regio komen of er individuele productiestappen in de regio plaatsvinden. Er zijn geen “officiële” regels of voorschriften met betrekking tot de informatie op het product.

Samenvattend betekent dit: Regionaal is niet altijd regionaal. Wat betekent dit voor ons als consumenten? Waar kunnen we op letten bij het winkelen?

Foto door Tim Mossholder op Ontsplashen

Wat dit betekent voor onze boodschappen en hoe we streekvoedsel kunnen vinden

Veel detailhandelsbedrijven hebben hun eigen zegels ontwikkeld, die ze vooral gebruiken voor verse producten zoals groenten en fruit of zuivelproducten. Soms worden zelfs individuele boerderijen of samenwerkingspartners gepresenteerd op informatieborden in de supermarkt of in huismagazines. Het kan helpen om dergelijke informatie in de gaten te houden. Het is leuk om te begrijpen waar het eten eigenlijk vandaan komt.

Daarnaast moet je ook eens goed naar de productlabels kijken in plaats van blindelings te vertrouwen op borden als ‘regionaal’. Als het bijvoorbeeld om groenten en fruit gaat, moet altijd vermeld worden waar het voedsel precies vandaan komt. 

Een andere goede optie is om vaker de wekelijkse markten te bezoeken. Meestal zijn hier alleen regionale bedrijven vertegenwoordigd en in veel gevallen kunt u direct vragen stellen of informatie krijgen over de herkomst van de producten doordat de producenten of hun vertegenwoordigers direct aanwezig zijn. Velen zijn zelfs blij als je interesse toont in hun bedrijf of producten. Ook boerderijwinkels ontvangen graag bezoek!

Wil je meer leren over duurzaamheid, gezond eten, mindfulness of familie en zwangerschap? Bekijk hier meer spannende blogartikelen over deze onderwerpen.

Foto door Elaine Casap op Ontsplashen