Het kleine leer van stress

We kennen het allemaal: alles wordt je te veel, je voelt je overweldigd of uitgeput. Je bent onrustig vanbinnen en zou de tijd willen stilzetten of 20 uur achter elkaar willen slapen. Stress is een wijdverbreide ziekte geworden, maar iedereen ervaart het anders.

Ontdek wat u moet weten over stress.

Definitie: Wat is stress precies?

Er bestaan ​​tegenwoordig talloze definities van stress. Veel daarvan hebben betrekking op psychologische stress, of beter gezegd, op wat we tegenwoordig onder stress verstaan. Vanuit medisch perspectief is stress een fysieke reactie die bedoeld is om het lichaam in korte tijd bijzonder efficiënt te maken en die zeker geen ziekte veroorzaakt (hierover later meer). Vandaag wil ik me met name richten op de biopsychologische definitie van stress, omdat deze de medisch-fysieke component combineert met de subjectieve beleving van stress (stress zoals we die nu kennen).

Stress is een proces dat uit drie componenten bestaat:

1. Het stressfenomeen bestaat uit een stimulus, de stressfactor,
2. een subjectief Ervaringscomponent (meestal met coping-actie) en
3. een Stressreactie, wat zich manifesteert door een afwijking van het fysieke evenwicht.

Laat ik dit illustreren met een voorbeeld. Stel dat ik op bezoek ben bij vrienden die honden hebben. En laten we er ook van uitgaan dat ik niet van honden houd en bang voor ze ben. Bij de voordeur springt de hond van mijn vriend tegen me op om me te begroeten (Stressfactor). Het feit dat de hond zo dichtbij komt irriteert me en maakt me bang (subjectieve ervaringscomponent), beoordeel ik de stressfactor als aversief. Ik deins een beetje terug en probeer de hond met mijn handen een beetje van me af te houden (Copinggedrag). Mijn lichaam reageert op de situatie door warm te worden, mijn hart sneller te kloppen en ik merk dat mijn handen zweterig worden. Dit is de Stressreactie.

Dit voorbeeld maakt duidelijk dat stress voor iedereen iets anders kan betekenen. Als ik een echte hondenliefhebber was, zou zo'n situatie me niet deren; ik zou zelfs heel blij kunnen zijn met deze warme begroeting, en er zou geen stress ontstaan. De stimulus zelf (de hond springt tegen me op) blijft hetzelfde, maar de subjectieve ervaring is anders, en de stressreactie blijft uit.

Evolutie: Waarom reageert mijn lichaam op stress?

Vanuit evolutionair perspectief is de reactie van ons lichaam op stress een rationele reactie op stressoren die een directe bedreiging vormen. Voor onze vroege voorouders waren dergelijke bedreigingen voornamelijk roofdieren. Dit was geen kwestie van persoonlijke voorkeur, maar van leven of dood. Als onze voorouder te maken had met bijvoorbeeld een sabeltandtijger, kon hij vechten of vluchten. In stressonderzoek wordt deze "vecht-vluchtreactie" grotendeels gelijkgesteld aan de stressreactie van het lichaam.

Tegenwoordig worden we gelukkig niet of nauwelijks meer aan dergelijke bedreigingen blootgesteld.Daarom wordt elke vorm van stress die het organisme dwingt zich aan te passen, als stress beschouwd. Dit kan variëren van werken onder tijdsdruk en emotionele stress, tot gedwongen besluitvorming, voedselgebrek en extreme temperatuurschommelingen. Als we niet over de juiste copingmechanismen voor deze situaties beschikken, ontstaat stress.

FOTO DOOR JASON BRISCOE OP ONTSPLATTEN

Het probleem is dat culturele en beschavingseisen herhaaldelijk en vrij snel veranderen. Onze genetische samenstelling, inclusief ons lichaam en onze hersenen, kan dit niet bijbenen. Ze konden zich niet snel genoeg aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Dit betekent dat alle interne orgaansystemen worden geactiveerd wanneer een stressfactor een reactie vereist – ook al zou vecht-of-vluchtgedrag zelden gepast zijn.

Stressreactie: Hoe reageert mijn lichaam op stress?

Zoals hierboven beschreven, moet het lichaam eerst een stressor, oftewel een "bedreigende" stimulus, waarnemen. Deze stimulus verschijnt meestal plotseling (een hond die op me springt/een auto die toetert/de baas die op mijn kantoor verschijnt/enz.).

Het sympathische zenuwstelsel, onderdeel van het autonome zenuwstelsel, treedt in werking en regelt voornamelijk de activeringsprocessen die nodig zijn voor de vecht-of-vluchtreactie: het verhoogt de bloeddruk, verhoogt het hartminuutvolume en verwijdt de bronchiën. Ook noradrenaline, adrenaline en cortisol komen vrij. Cortisol zorgt met name voor de energievoorziening van het lichaam. Spieren spannen zich aan.

In deze staat van verhoogde alertheid is het lichaam gereed om de ‘gevaarlijke situatie’ het hoofd te bieden.

Nu kunt u op de stressfactor reageren en de situatie beheersen. Daarna neemt de fysieke stressreactie af en keert het lichaam terug naar zijn normale toestand.

Tot nu toe hebben we gesproken over acuut bedreigende prikkels. Maar wat gebeurt er in het lichaam als we constant gestrest zijn? Dit komt vaak voor, vooral in onze moderne wereld.

De bijnierschors, die stresshormonen produceert en afgeeft, is dan permanent actief. Dit is zeer inspannend en uitputtend voor ons lichaam. De productie van stresshormonen vereist namelijk veel voedingsstoffen en energie, die uiteindelijk opraakt. Het lichaam kan dan niet meer adequaat reageren en raakt vroeg of laat uitgeput.

Soorten stress: Bestaat er ‘goede’ stress?

We associëren stress automatisch met negativiteit. Zoals we in het begin zagen, is stress eigenlijk "gewoon" een verstandige reactie van ons lichaam om ons tegen gevaar te beschermen. Het moet een onevenwicht creëren om ons van voldoende energie en middelen te voorzien. De geboorte van een kind of een verrassingsfeestje is bijvoorbeeld ook een vorm van stress... Er zijn in principe twee soorten stress:

FOTO DOOR LEAH KELLEY VAN PEXELS

Eustress

Eustress verwijst naar het type stress dat je even uit balans brengt, maar op de lange termijn gunstig is en je helpt vooruit te komen. Om het voorbeeld van net te gebruiken: dit kan de geboorte van een kind zijn, een persoonlijke uitdaging, vasten, een examen of zelfs sporten.In zulke situaties raken we opgewonden; ons lichaam zit vol energie.

Angst

De tegenhanger van eustress is distress. Ook dit type stress brengt ons uit balans en schaadt ons op de lange termijn. Het omvat eisen en situaties die we als negatief ervaren en die we vaak niet naar tevredenheid aankunnen. Stress duurt meestal langer of wordt permanent. Typische voorbeelden van stress in de huidige maatschappij zijn constante beschikbaarheid door digitalisering, angst voor de toekomst, tijdsdruk of de constante stress van het opvoeden van kinderen en werken. Wanneer we stress ervaren, voelen we ons overweldigd en uitgeput.

Stress daarentegen omvat alle eisen en situaties die men als negatief ervaart. Vaak kan men er niet naar tevredenheid mee omgaan. Het resultaat: men voelt zich overwerkt en uitgeput. Typische factoren die stress in de huidige maatschappij veroorzaken, zijn onder andere constante beschikbaarheid door digitalisering, de dubbele last van kinderopvang en werk, en angst voor de toekomst door onzekere werkgelegenheid.

Stressmanagement: Hoe ga ik om met stress?

Sommige mensen houden van sporten om echt energie te verbranden. Anderen doen liever alles dan joggen. Dit bewijst maar weer dat dezelfde prikkel bij sommigen eustress kan veroorzaken en bij anderen stress.

In wezen kunnen we zelf bepalen wat stress voor ons betekent. Stress is zeer subjectief. Stressmanagement is er daarom niet alleen op gericht om de stress zelf te verminderen, maar ook om onze eigen manier van denken aan te passen of te veranderen. Natuurlijk is sommige stress niet te vermijden of verdwijnt het van de ene op de andere dag. Toch kunnen we altijd kiezen hoe we met stress omgaan.

Er zijn professionele programma's voor stressmanagement en psychotherapie kan je ook helpen leren omgaan met stress. Chronische stress kan verwoestende gevolgen hebben voor je fysieke en mentale gezondheid. Om er maar een paar te noemen: hart- en vaatziekten, maagzweren, hersencelsterfte, depressie...

Dat klinkt nogal beangstigend en laat maar weer eens zien waarom het belangrijk is om een ​​evenwichtig leven te leiden en jezelf af en toe een pauze te gunnen. Zeker in de huidige maatschappij hebben veel mensen last van chronische stress. En dat mag je echt niet onderschatten.

In dit blogbericht Ik zal je een aantal manieren laten zien om stress te verminderen die niet veel moeite kosten. Misschien zit er ook iets voor jou bij!

Als je meer wilt weten over mindfulness, gezonde voeding of duurzaamheid, kijk dan eens op hier over.

FOTO DOOR AZIZ ACHARKI OP ONTSPLATTEN