Vind voeding in Ayurveda - vind balans

Ayurveda is de oudste natuurlijke geneeswijze ter wereld en betekent letterlijk 'kennis van het leven'. Deze eeuwenoude Indiase leer gaat ervan uit dat mensen en hun karakter zijn samengesteld uit de drie energieën Kapha, Vata en Pitta. Deze bio-energieën, ook wel 'dosha's' genoemd, zijn in verschillende verhoudingen in elk mens aanwezig. Vanaf de geboorte zijn deze drie krachten in een individueel evenwicht. Verstoring van dit evenwicht heeft gevolgen voor ons welzijn en onze gezondheid. In dit artikel De basisprincipes van Ayurveda worden nog eens uitgebreid uitgelegd.
Vanwege de verschillende energetische samenstelling van ons lichaam en onze geest, speelt wat we dagelijks consumeren ook een belangrijke rol in de Ayurvedische leer. Volgens de Ayurvedische leer moet voeding worden afgestemd op onze individuele behoeften. Hoe dit precies werkt, leest u in de blogpost van vandaag.

Basisprincipes van Ayurvedische voeding

In Ayurveda zijn voeding en gezondheid direct met elkaar verbonden. De nadruk ligt hierbij vooral op de juiste combinatie van voedingsmiddelen. De basis hiervoor is de smaakzin, die ons in staat stelt de kwaliteit van voedsel en de ideale voeding voor onze individuele behoeften te bepalen.
Ayurveda maakt onderscheid tussen de smaken zoet, zuur, zout, pittig, bitter en wrang. Idealiter bevat een goede maaltijd elk van deze zes smaken.

Het afstemmen van voeding op de dosha's speelt ook een belangrijke rol in de Ayurvedische voeding. De dosha's zijn verantwoordelijk voor hoe we voedsel opnemen en gebruiken. Pitta-mensen wordt geadviseerd om minder pittig, zuur en zout voedsel te eten. Vata-typen moeten gasvormende voedingsmiddelen zoals kool of oude kaas vermijden, en Kapha-typen moeten kiezen voor bittere en pittige gerechten en lichte maaltijden met veel fruit en groenten.

Mensen met verschillende dosha's zouden daarom verschillende hoeveelheden van verschillende voedingsmiddelen moeten consumeren. Dit verklaart waarom twee mensen die hetzelfde voedsel eten, heel verschillend kunnen reageren.

Welke regels moet ik volgen?

Er zijn een aantal basisrichtlijnen en -regels in de Ayurvedische voeding die je kunt volgen (meer hierover hieronder). Deze moeten echter niet te strikt worden beschouwd. Je moet altijd kijken wat voor jou werkt en wat niet. Uiteindelijk gaat Ayurveda ook over het bewuster worden van jezelf en je lichaam en het vinden van de juiste balans.

De basisvoorwaarden van voeding in Ayurveda: timing, tijd en afstand van voedselinname

Er wordt benadrukt dat langzaam, bewust en in porties eten goed is voor onze gezondheid. Eet vooral als je echt honger hebt. Laat dus drie tot vijf uur tussen de hoofdmaaltijden. Als het tijd is voor de volgende maaltijd, prop je maag dan niet helemaal vol, maar laat nog ongeveer een kwart over.

Ook al klinkt dit in het begin streng of moeilijk, het is de moeite waard om het te proberen. Het langzaam eten van hoofdmaaltijden, het nemen van langere pauzes tussen de maaltijden en het met mate eten heeft voor mij een enorm verschil gemaakt! Ik ben bijna niet meer moe na het eten en voel me energieker.
Ik worstel echter nog steeds met een ander aspect van Ayurvedische voeding. Het gaat om bewust eten in een rustige en ontspannen omgeving. Ik houd ervan om mezelf 'bezig te houden' met een aflevering van mijn favoriete tv-serie of te lezen terwijl ik eet. Dit leidt echter af van de eigenlijke activiteit: eten. Je verliest al snel het overzicht over wat je precies eet, hoe en hoe lang. Dus, even een korte notitie voor mezelf: leg je telefoon en laptop vaker weg tijdens het eten.

Bewust eten betekent ook dat je jezelf direct daarna vijf tot tien minuten rustig laat zitten. Ayurvedische voeding benadrukt vaak de voordelen van eten op ongeveer hetzelfde tijdstip van de dag – iets wat ik zelf kan bevestigen!

Over eten en het eten zelf – enkele basisregels

• Wij werken met verse en/of zorgvuldig verwerkte ingrediënten. Daarnaast hechten wij veel waarde aan hoogwaardige, natuurlijke en regionale producten.
• In de Ayurvedische keuken worden de maaltijden voornamelijk warm bereid.
• Gekookt voedsel vormt het hoofdbestanddeel van de maaltijd. Rauw voedsel dient als bijgerecht te worden gebruikt – of, indien van toepassing, als lunch.
• Er zijn drie hoofdmaaltijden (ochtend, middag, avond) zonder tussendoortjes
• Het ontbijt moet, indien mogelijk, warm en licht zijn
• De hoofdgerechten worden geserveerd tijdens de lunch (deze dient uiterlijk om 14.00 uur genuttigd te worden).
• Eet 's avonds, net als bij het ontbijt, iets lichts. Vermijd rauw voedsel en dierlijke eiwitten zoals vlees, kaas, yoghurt, eieren, enz. Als je toch een zware maaltijd eet, kan een kruik je maag kalmeren.
• De Ayurvedische keuken legt de nadruk op drinken. Het is belangrijk om voldoende te drinken, bij voorkeur warm water of gemberwater. De algemene regel hierbij is: warme dranken hebben altijd de voorkeur boven gekoelde!
• De smaken zoet, zuur, zout, bitter, pittig en scherp zouden idealiter allemaal in één gerecht aanwezig moeten zijn
• Specerijen zijn een absolute must in de Ayurvedische keuken vanwege hun helende werking. De tien belangrijkste specerijen zijn: kruidnagel, kurkuma, gember, kardemom, koriander, komijn, nootmuskaat, peper, saffraan en kaneel.
• Gebruik spaarzaam zout – en als u zout gebruikt, gebruik dan steenzout
• Gebruik honing en ahornsiroop in plaats van suiker. Verhit de honing niet (dus niet gebruiken om te koken of bakken)!
• In plaats van boter of olie wordt ghee gebruikt omdat het de stof reinigt
• Vermijd zoete en zware voedingsmiddelen
• Nog een "doe-het-zelf": peulvruchten zoals linzen, kikkererwten en mungbonen. En rijst werkt altijd!
• Vermijd het drinken van melk met zoute of zure voedingsmiddelen, vers fruit of bladgroenten – volgens de Ayurvedische leer bevordert dit de vorming van spijsverteringsgifstoffen. Melk daarentegen is goed te combineren met gekookte granen zoals rijst, haver of spelt.

Is dit wel iets voor mij?

Als je je nu een beetje overweldigd voelt, begrijp ik dat helemaal. Als je totaal andere eetgewoonten hebt, kan het Ayurvedische dieet in het begin heel vreemd lijken. Toch zou ik het, als ik jou was, zeker proberen. Je zult snel merken hoe goed je je voelt!

Onthoud dat je niet alles meteen perfect hoeft te implementeren. Doe het rustig aan en beschouw de 'regels' in eerste instantie als een leidraad in plaats van als vaststaande richtlijnen.

Het mooie aan dit dieet is dat niet iedereen hetzelfde “voorgeschreven” krijgt.We moeten beter luisteren naar de gevoelens van ons lichaam – dan merken we sneller wat goed voor ons is en wat niet. Zo kan de balans tussen lichaam en geest uiteindelijk worden hersteld.

En als je het hebt geprobeerd en je realiseert dat het Ayurvedische dieet gewoon niet bij je past of dat je lichaam iets anders nodig heeft, dan is dat ook prima. We leven in heel andere omstandigheden en omgevingen. Doe wat je wilt!

Als je meer wilt weten over gezonde voeding, mindfulness, duurzaamheid of gezin en zwangerschap, Bekijk hier meer interessante blogartikelen over deze onderwerpen.