Is honing veganistisch?

Honing komt van bijen. Dat weten we allemaal. Maar hoe wordt honing precies gemaakt en is het eigenlijk niet veilig om honing te eten omdat de bijen het op de een of andere manier produceren? Vandaag willen we tot op de bodem uitzoeken of honing veganistisch is of niet.

Een kleine disclaimer vooraf: ik ben noch imker, noch bijenexpert, noch ben ik betrokken bij de productie van honing. Alles wat ik hier reproduceer, heb ik zelf onderzocht. Tijdens mijn onderzoek merkte ik al snel dat het onderwerp honing complex is. Het is uiterst moeilijk om alle relevante informatie hier in één blogpost te presenteren. Eerlijk gezegd is het zelfs moeilijk om correcte informatie van onjuiste informatie te onderscheiden. Er zijn veel geschillen online en offline tussen ‘honingvoorstanders’ en ‘honingtegenstanders’. Beide partijen beschuldigen de ander ervan eenzijdig en onjuist te argumenteren. Houd daar dus rekening mee terwijl u dit bericht leest. Niettemin zal ik uiteraard mijn best doen om hier geen valse informatie te vermelden. Nou ja, uiteindelijk is het altijd het beste om zelf een besluit te nemen... :-)

Hoe wordt honing gemaakt?

Laten we bij het begin beginnen, namelijk met welke missie bijen eigenlijk hebben in ons ecosysteem. 

Je zou bijen de ‘liefdesboodschappers’ van planten kunnen noemen, omdat ze hen helpen zich voort te planten. Plantbloemen moeten worden bestoven om zaden of fruit te produceren. En het is precies deze bestuiving waar de bijen verantwoordelijk voor zijn, door tijdens hun verzamelvlucht stuifmeel van de bloem ‘mee te nemen’ en dit de volgende keer dat ze dezelfde plantensoort bezoeken weer aan de plant af te geven - het voortbestaan ​​van de plant is verzekerd. Dit is belangrijk om te weten, omdat het je doet beseffen hoe belangrijk bijen zijn voor ons ecosysteem. Als er geen bijen zouden bestaan, zou ⅓ van alle plantensoorten niet bestaan. Zonder bijen zou er geen fruit zijn - inclusief onze geliefde appels, amandelen, bessen, tomaten en peren. 

Dat is allemaal goed en wel, maar hoe zit het met de honing? 

Stuifmeel is niet het enige dat bijen meenemen op hun vluchten van de ene plaats naar de andere. De geur en kleuren van de bloeiende planten trekken bijen aan. Deze zuigen de nectar van de bloem op via hun stam. De nectar vormt de basis voor latere honing en wordt opgeslagen in de honingblaas van de bij. De bij vliegt terug naar haar korf. Hier ontvangt een andere bij de lading - wacht, betekent dat niet dat bijen slechts het transportmiddel zijn en dat er eigenlijk geen dierlijke ingrediënten in de honing zelf zitten? Want als dat zo zou zijn, zou honing dan ook daadwerkelijk vegan zijn (= productie en eindproduct zonder dierlijke ingrediënten), of niet? 

Dat zou je misschien denken, maar dat is niet het geval. Het honingproductieproces is op dit moment nog niet voltooid. De nectar wordt herhaaldelijk door de bijen opgezogen en uitgebraakt. Het hele ding gebeurt tot 50 keer! Tijdens dit proces wordt de nectar in de maag van de bij herhaaldelijk verrijkt met lichaamseigen enzymen; Tegelijkertijd wordt het water uit de nectar verwijderd. Hierdoor ontstaat de plakkerige, dikke consistentie die we kennen van honing. Tenslotte wordt de stof in een honingraat geloosd waar het met bijenwas wordt ‘verzegeld’ voor een langere houdbaarheid en daar vervolgens blijft liggen. Dit alles betekent dat honing uiteindelijk een dierlijk product is – en dus niet veganistisch volgens de vorige definitie. 

Nu zijn er natuurlijk ook veganisten die veganist zijn om ethische redenen, zoals de bio-industrie of dierenwelzijn. En met betrekking tot deze aspecten moet ook duidelijk worden of honing veganistisch is. Daarover straks meer. Maar eerst wil ik het hebben over waar de bijen zelf eigenlijk honing voor produceren. Want wat voor ons een vrij eenvoudig productieproces lijkt, is voor de bijen hard werken. 

Foto door Cool rustig ontwerplab op Ontsplashen

Waar hebben bijen nectar voor nodig?

Een bij produceert gedurende haar hele leven iets minder dan een theelepel honing – bijen moeten bijen voor één kilo honing negen en een half keer vlieg de wereld rond 🤯. Uiteraard doen de bijen dit werk niet voor de lol, maar omdat ze afhankelijk zijn van de honing. Honing bevat alle essentiële voedingsstoffen voor bijen en is hun hoofdvoedsel. Het is nodig om jonge bijen te voeden en dient als belangrijke energiereserve, vooral in de koude wintermaanden.

Hoe veilig is de massaproductie van honing?

Laten we nu eens kijken naar het punt waarop mensen in dit hele proces ingrijpen. Omdat honing voor de massa wordt geproduceerd en er een zeer grote vraag naar is, wordt dit ook wel bio-industrie genoemd. Net als bij de productie van vlees, melk of andere dierlijke producten staat niet het dierenwelzijn voorop, maar de winst. We weten allemaal dat het niet goed gaat met de dieren in de bio-industrie. Maar geldt dit ook voor bijen?

De bijen zijn waar hun bijenkoningin is. Om het natuurlijke zwermen van een bijenkolonie te voorkomen, worden de vleugels van de bijenkoningin geknipt. Dit bindt hen aan de door mensen gekozen plaats. De bijen worden bewaard in dozen die “tijdschriften” worden genoemd. Het ontwerp van deze tijdschriften maakt het voor mensen gemakkelijker om toegang te krijgen tot de honing. Ze zijn ook ontwikkeld om zo min mogelijk bijen te verwonden; De topprioriteit blijft echter de toegang tot honing en de flexibele transportmogelijkheden voor de bijen. De bijen kunnen in de magazijnen eenvoudig van plek naar plek worden vervoerd, zodat ze daar vervolgens zo rendabel mogelijk kunnen werken.

Daarnaast worden bijenkoninginnen vaak kunstmatig geïnsemineerd (wat we bijvoorbeeld ook kennen van de melkproductie) en worden in de winter de bijen op grote bijenbedrijven op allerlei manieren gedood omdat het voeren ervan in de winter te duur zou zijn. Als ze de hele winter worden bewaard, krijgen ze suikerwater ter vervanging van honing (omdat het grootste deel van de honing die ze hebben verzameld voor de overwintering door de mens wordt weggenomen). De vervangers missen de enzymen die belangrijk zijn voor het immuunsysteem van de bijen, waardoor de bijenkolonie vatbaarder wordt voor ziekten. 

Is honing veganistisch of niet?

Op dit punt moet gezegd worden dat natuurlijk niet alle imkers deze maatregelen toepassen. Maar dit is helaas vaak het geval, vooral in grote productiefaciliteiten. Kleinere, lokale bijenteeltbedrijven zorgen er vaak voor dat de bijen zelf voldoende honing hebben om te overwinteren en letten op andere stressverminderende omstandigheden.

Of honing veganistisch is of niet, hangt uiteindelijk af van hoe we veganisme definiëren. Als veganistisch betekent dat het product geen dierlijke ingrediënten bevat, is honing duidelijk niet veganistisch. Maar als veganistisch betekent dat er rekening wordt gehouden met het welzijn van de dieren, hangt het antwoord af van de omstandigheden waarin de bijenteelt plaatsvindt. Maar ook hier luidt het antwoord in de overgrote meerderheid van de gevallen: Nee, honing is niet veganistisch – het wordt tenslotte nog steeds van de dieren afgenomen.

De meeste veganisten weigeren honing te consumeren. Er zijn echter ook mensen die geen probleem zien met het consumeren van honing, zolang ze maar honing krijgen van een plaatselijke imker waar ze weten wat er aan de hand is. De beslissing om al dan niet honing te eten is uiteraard uiteindelijk aan ieder persoon.

Ik denk dat we onszelf er veel vaker aan moeten herinneren hoe belangrijk de levende wezens op onze planeet eigenlijk voor ons zijn. Ik denk dat dit veel meer gewaardeerd moet worden. Veel te vaak concentreren we ons alleen op hoe we nog meer kunnen profiteren van de levende wezens om ons heen. Deze reden alleen al is voor mij voldoende om te stoppen met het eten van honing. Het liefst steun ik imkers die het behoud van (honing- en wilde) bijen echt belangrijk vinden en die de honingbijen ook hun eigen honing geven. :) 

Zijn er honingalternatieven?

Ten slotte rijst uiteraard de vraag welke alternatieven er zijn voor honing. De “gouden nectar” wordt vaak gebruikt om gerechten, drankjes of gebak te zoeten. En er is geen twijfel mogelijk: honing is heerlijk. Toch willen sommige mensen de consumptie van honing vermijden.

Het goede nieuws is dat het heel eenvoudig is om honing te vervangen. En dat deze alternatieven net zo lekker kunnen smaken! Voorbeelden van alternatieven zijn agavesiroop, suikerbietensiroop en dadelsiroop. Deze en meer alternatieven laten wij u hier uitgebreider zien. 

Wil je meer leren over gezond eten, mindfulness, duurzaamheid of gezin en zwangerschap? Bekijk hier meer spannende blogartikelen over deze onderwerpen.

Foto door Mae Mu op Ontsplashen

Bronnen:

https://www.motherearthnews.com/homesteading-and-livestock/feeding-refined-sugar-to-honey-bees

https://bienen-dialoge.de/honig-und-zuckerfuetterung/

https://www.peta.de/themen/honig/#.WT5W-hPygzV

https://www.peta.de/themen/honig-von-bienen-aus-der-massenzucht/#.WT5e7xPygzU

https://www.realclearscience.com/quick_and_clear_science/2017/04/08/do_honeybees_feel_pain.html

https://www.bee-careful.com/de/fruchtvielfalt/die-bestaeubung-durch-die-biene/

https://www.bee-careful.com/de/fruchtvielfalt/wert-der-biene/

https://bienen.info/wieviel-honig-produziert-eine-biene/#Wozu_brauchen_Bienen_Honig_ueberhaupt