De kleine les over stress

Ieder van ons kent het gevoel: alles wordt je te veel, je voelt je overweldigd of uitgeput. Je voelt je onrustig van binnen en wil graag de tijd stilzetten of 20 uur achter elkaar slapen. Stress is inmiddels een wijdverbreide ziekte geworden, en toch ervaart iedereen het anders.

Wat u moet weten over stress, leest u nu.

Definitie: Wat wordt precies bedoeld met stress?

Er zijn tegenwoordig talloze definities van stress. Veel hiervan hebben betrekking op psychologische stress of wat we tegenwoordig onder stress verstaan. Vanuit medisch perspectief is stress een fysieke reactie die bedoeld is om het lichaam in korte tijd bijzonder efficiënt te maken en die je op geen enkele manier ziek maakt (daarover later meer). Vandaag zou ik mij vooral willen concentreren op het biopsychologische begrip van stress, omdat dit de medisch/fysieke component combineert met het subjectieve gevoel van stress (stress zoals we dat vandaag de dag kennen).

Stress is een proces dat uit drie componenten bestaat:

1. Het stressfenomeen bestaat uit een stimulus: stressfactor,
2. een subjectief Ervaringscomponent (meestal met een coping-actie) en
3. een Stressreactie, wat zich manifesteert door een afleiding van het fysieke evenwicht.

Ik wil het geheel graag verduidelijken met een voorbeeld. Stel dat ik op bezoek ga bij vrienden die een hond hebben. En laten we ook aannemen dat ik niet van honden hield en er bang voor was. De hond van mijn vrienden springt op om me te begroeten bij de voordeur (Stressor). Het feit dat de hond zo dicht bij mij komt, maakt mij van streek en maakt mij bang (subjectieve ervaringscomponent), beoordeel ik de stressor als aversief. Ik deinsde een beetje terug en probeerde de hond met mijn handen een stukje van mij af te houden (coping-handeling). Mijn lichaam reageert op de situatie door het warm te krijgen, mijn hart klopt sneller en ik merk dat mijn handen gaan zweten. Dat is degene Stressreactie.

Dit voorbeeld laat zien dat stress voor iedereen iets anders kan betekenen. Als ik een echte hondenliefhebber ben, zou zo'n situatie mij niet storen; Ik zou waarschijnlijk zelfs heel blij zijn met dit warme welkom en er zou geen stress zijn. De prikkel zelf (de hond springt op mij) blijft hetzelfde, maar de subjectieve ervaringscomponent ziet er anders uit en de stressreactie treedt niet op.

Evolutie: Waarom reageert mijn lichaam op stress?

Evolutionair gezien is de reactie van ons lichaam op stress een verstandige reactie op stressfactoren die een onmiddellijke bedreiging voor ons vormen. Voor onze vroege voorouders waren dergelijke bedreigingen voornamelijk roofdieren. Dit ging niet over persoonlijke voorkeur, maar over leven en dood. Als onze voorvader te maken kreeg met bijvoorbeeld een sabeltandtijger, kon hij vechten of vluchten. In stressonderzoek wordt deze ‘vecht-vluchtreactie’ gezien als grotendeels congruent met de fysieke stressreactie.

Tegenwoordig worden we – gelukkig – niet meer of nauwelijks blootgesteld aan dergelijke bedreigingen. Daarom is tegenwoordig elke vorm van stress die het organisme dwingt zich aan te passen, stress. Dit kan van alles zijn: van werken onder tijdsdruk en emotionele stress, tot druk om beslissingen te nemen, tot gebrek aan voedsel en sterke temperatuurschommelingen. Als we niet over de juiste coping-opties voor deze situaties beschikken, ontstaat er stress.

FOTO DOOR JASON BRISCOE OP ONSPATTEN

Het probleem is dat de culturele en beschavingsvereisten voortdurend en vrij snel veranderen. Onze genetische samenstelling, inclusief ons lichaam en onze hersenen, kan het tempo niet bijhouden. Ze konden zich niet snel genoeg aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Dit betekent dat alle interne orgaansystemen worden geactiveerd wanneer er moet worden gereageerd op een stressor, hoewel in de zeldzaamste gevallen vecht-vluchtgedrag juist passend zou zijn.

Stressreactie: Hoe reageert mijn lichaam op stress?

Zoals hierboven beschreven moet het lichaam eerst een stressor waarnemen, d.w.z. een “bedreigende” stimulus. Deze prikkel verschijnt meestal plotseling (de hond die op me af springt / een auto toetert / de baas komt opdagen in mijn kantoor / enz.).

Het sympathische zenuwstelsel, onderdeel van het autonome zenuwstelsel, schakelt in en controleert in de eerste plaats activeringsprocessen zoals die nodig zijn voor de vecht- of vluchtreactie: het zorgt voor een verhoogde bloeddruk, een toename van de hartprestaties en verwijdt de bronchiën. Ook noradrenaline, adrenaline en cortisol komen vrij. Met name cortisol wordt gebruikt om het lichaam van energie te voorzien. Spieren worden gespannen.

In deze staat van verhoogde alertheid is het lichaam klaar om de ‘gevaarlijke situatie’ het hoofd te bieden.

Nu kunt u op de stressor reageren en de situatie beheersen. Dan neemt de fysieke stressreactie weer af en keert het lichaam terug naar zijn normale toestand.

Tot nu toe hebben we gesproken acuut bedreigende prikkels. Maar wat gebeurt er in het lichaam als we voortdurend gestrest zijn? Omdat dat gebruikelijk is, vooral in onze tijd.

De bijnierschors, die stresshormonen produceert en afgeeft, is dan permanent actief. Dit is zeer inspannend en uitputtend voor ons lichaam. Want de aanmaak van stresshormonen vergt veel voedingsstoffen en veel energie, die uiteindelijk opraakt. Het lichaam kan niet meer adequaat reageren en raakt vroeg of laat in een staat van uitputting.

Soorten stress: Bestaat er ook ‘goede’ stress?

We associëren stress automatisch met negativiteit. Zoals we in het begin zagen, is stress eigenlijk ‘slechts’ een verstandige reactie van ons lichaam om ons tegen gevaren te beschermen. Het moet een onevenwichtigheid creëren om ons van voldoende energie en hulpbronnen te voorzien. Ook de geboorte van een kind of een verrassingsfeestje is een vorm van stress... Er zijn grofweg twee soorten stress:

FOTO DOOR LEAH KELLEY VAN PEXELS

Eustress

Eustress is het soort stress dat je kortstondig uit balans brengt, maar op de lange termijn heilzaam is en ons vooruit helpt. Om het zojuist gegeven voorbeeld te gebruiken: dit kan de geboorte van een kind zijn, een persoonlijke uitdaging, vasten, een examen of zelfs sport. In deze situaties raken we geïrriteerd; ons lichaam zit vol energie.

angst

De tegenhanger van eustress is nood. Dit soort stress brengt ons ook uit balans en schaadt ons zelfs op de lange termijn. Denk hierbij aan eisen en situaties die u als negatief ervaart en waar u vaak niet naar eigen tevredenheid mee om kunt gaan. Nood duurt meestal langer of wordt een permanente aandoening. Typische voorbeelden van nood in onze huidige samenleving zijn: constante beschikbaarheid door digitalisering, angst voor de toekomst, tijdsdruk of constante stress van kinderen en werk. Als je in nood raakt, voel je je overweldigd en uitgeput.

Nood daarentegen omvat alle eisen en situaties die men als negatief ervaart. Vaak kunt u ze niet naar eigen tevredenheid beheren. Het gevolg: je voelt je overspannen en uitgeput. Typische factoren die in de huidige samenleving onrust veroorzaken zijn: de constante bereikbaarheid als gevolg van de digitalisering, de dubbele last van het hebben van kinderen en een baan, en de angst voor de toekomst als gevolg van onzekere werkrelaties.

Stressmanagement: hoe ga ik om met stress?

Sommige mensen houden van sport om echt wat energie kwijt te raken. De anderen doen liever alles dan gaan joggen. Dit toont eens te meer aan dat dezelfde stimulus bij sommige mensen eustress en bij anderen leed kan veroorzaken.

In principe kunnen we zelf bepalen wat stress voor ons betekent. Omdat stress erg subjectief is. Stressmanagement is dus niet alleen gericht op het verminderen van de stress zelf, maar ook op het aanpassen of veranderen van je eigen manier van denken. Natuurlijk kan sommige stress niet van de ene op de andere dag worden vermeden of verdwijnt deze simpelweg in het niets. Toch kun je altijd kiezen hoe je met stress omgaat.

Er zijn professionele stressmanagementprogramma's en je kunt ook leren omgaan met stress door middel van psychotherapie. Chronische stress kan fatale gevolgen hebben voor uw lichamelijke en geestelijke gezondheid. Om maar een paar gevolgen van stress te noemen: hart- en vaatziekten, maagzweren, afsterven van zenuwcellen in de hersenen, depressie...

Dat klinkt best eng en laat maar weer eens zien waarom het belangrijk is om een ​​evenwichtig leven te leiden en af ​​en toe een pauze te nemen. Vooral in onze huidige samenleving lijden velen aan chronische stress. En dat mag echt niet onderschat worden.

In deze blogpost Ik zal enkele manieren presenteren om stress te verminderen die niet veel moeite vergen. Misschien zit er ook iets voor jou bij! 

Wil je meer weten over de onderwerpen mindfulness, gezond eten of duurzaamheid, neem dan eens een kijkje hier over.

FOTO DOOR AZIZ ACHARKI OP ONSPATTEN